Azərbaycanın Avropa Şurası Parlament Assambleyasındakı nümayəndə heyətinin səlahiyyətləri məhdudlaşdırıla bilər.
Bazar ertəsi AŞPA-nın qış sessiyasının açılış günü Azərbaycanın nümayəndə heyətinin etimadnaməsi təsdiqlənməyib.
Azərbaycanın nümayəndə heyətinin etimadnaməsinin təsdiqlənməməsi təklifini Almaniya nümayəndə heyətindən deputat Frank Schwabe verib.
O buna səbəb kimi aşağıdakıları göstərib:
1. Azərbaycanda “siyasi məhbuslar var”
2. Qarabağdan “erməni sakinlər zorakılıqla çıxarılıb”
3. 2023-cü ildə AŞPA həmməruzəçilərinin Azərbaycana səfəri azı 3 dəfə baş tutmayıb
4. Azərbaycan fevralın 7-də keçiriləcək prezident seçkisini müşahidə etmək üçün Avropa Şurası Parlament Assambleyası nümayəndə heyətini dəvət etməyib.
Onun bu təklifi Assambleyanın azı 30 üzvü tərəfindən dəstəklənib.
Təklif Assambleyanın Monitorinq Komitəsinə qiymətlədirilmək üçün təqdim edilib və çərşənbə günü müzakirəyə çıxarılacaq.
Qaydalara görə, Monitorinq Komitəsi öz rəyini təqdim etdikdən sonra Assambleya 3 seçimdən birinə səs verəcək: nümayəndə heyətinin etimadnaməsinin təsdiqlənməsi, təsdiqlənməməsi və ya nümayəndə heyəti üzvlərinin bəzi iştirak və ya təmsilçilik hüquqlarından məhrum edilərək onların etimadnaməsinin təsdiqlənməsi.
Azərbaycan nümayəndə heyəti qərar qəbul olunanadək digər Assambleya üzvləri ilə eyni hüququ daşıyırlar, amma bu məsələdə səs verə bilməzlər.
Əsaslı səbəblər
Frank Schwabe etimadnamənin təsdiqlənməməsi təklifini, AŞPA qaydalarına görə, “əsaslı səbəblərə” əsaslanaraq verdiyini deyib.
Qaydalara görə, əsaslı səbəblər aşağıdakılardır:
1. Avropa Şurasının təməl prinsiplərinin – fərdi azadlıqlar, siyasi azadlıqlar, qanunun aliliyi – kobud şəkildə pozulması
2. Öhdəliklərin davamlı şəkildə yerinə yetirilməməsi və Assambleyanın monitorinq prosedurlarının yerinə yetirilməsində iştirak edilməməsi
Avropa Şurası Parlament Assambleyasının Azərbaycan üzrə həmməruzəçisi Liz Kristoffersen keçən ilin sonlarında Azərbaycana səfər edib, ancaq “siyasi məhbus” kimi tanınan şəxslərlə görüşə bilməyib.
AŞPA deputatları həmçinin Qarabağda vəziyyəti müşahidə etmək üçün quruma hakimiyyət tərəfindən icazə verilməməsindən narazıdır.
“Təəssüf ki, mən açıq və aydın mesajdan başqa çıxış yolu görmürəm. Məsələ təkcə siyasi məhbusların sayının dramatik şəkildə artması deyil, təkcə 100 mindən çox insanın Dağlıq Qarabağdan zorla çıxarılması da deyil. Bizim məruzəçilərin 2023-cü ildə azı üç dəfə Laçın dəhlizinə səyahət edə bilməməsinə və ya siyasi məhbuslara başa çəkə bilməməsinə görə Azərbaycan nümayəndə heyəti birbaşa məsuliyyət daşıyır”, Schwabe çıxışında deyib.
O, 7 fevral prezident seçkilərinin müşahidə edilməsinə AŞPA-nın çağrılmamasını Avropa Şurasını “zəiflətmək cəhdi” adlandırıb və ATƏT kimi digər beynəlxalq təşkilatlara da qarşı olduğunu deyib.
Azərbaycanın “ehtiyacı yoxdur”
Azərbaycan hökuməti hələ ki, bu məsələyə münasibət bildirməyib. Ancaq hakimiyyətə yaxın media yazır ki, artıq Qarabağ problemi həll olunub. Azərbaycanın “hazırda Avropada heç bir nüfuzu olmayan Avropa Şurasına ehtiyacı yoxdur”.
APA xəbər agentliyinin saytında dərc olunmuş məqalədə deyilir ki, Azərbaycan nümayəndə heyətinin etimadnaməsi təsdiqlənməzsə və ya səsvermə hüququ məhdudlaşdırılarsa, “Azərbaycan nümayəndə heyətinin bu qurumda fəaliyyətini dayandırması məqsədəuyğundur”.
Bundan başqa, Azərbaycanın İnsan Haqları üzrə Avropa Məhkəməsinin yurisdiksiyasından çıxması variantı da gündəmə gələ bilər, APA yazır.
Azərbaycan hakimiyyəti ölkədə hər hansı “siyasi məhbus” olduğu iddiasını rədd edir və heç kimin siyasi və ya dini baxışlarına görə təqib olunmadığını bildirir.
Rəsmi Bakı erməni sakinlərin Qarabağı könüllü tərk etdiyini, onlara qarşı hər hansı zorakılıq edilmədiyini açıqlayıb.
“Presedent ola bilər”
Siyasi təhlilçi Şücaət Əhmədzadə hesab edir ki, AŞPA-da Azərbaycan nümayəndə heyətinə hər hansı məhdudlaşdırıcı tədbirlərin tətbiq edilməsi və ya qurumdakı etimadnaməsinin ləğvinin Azərbaycan cəmiyyəti üçün ciddi təsirləri olmasa da, ölkənin qurumdakı təmsilçiliyinə böyük zərbə vura bilər.
Onun sözlərinə görə, Azərbaycanın AŞPA-dakı nümayəndələrinin sayı onsuz da az olduğundan, bu qərar digər müzakirələrdə Azərbaycan tərəfinin mövqeyinin səsləndirilməməsi ilə nəticələnə bilər.
“Bu, özlüyündə presedent yarada və Azərbaycanın digər pan-Avropa təşkilatlarından sıxışdırılmasında əsas ola bilər və Qərblə münasibətlərə mənfi təsir göstərə bilər”, – Şücaət Əhmədzadə BBC Azərbaycancaya bildirib.
Bununla belə, o, AŞPA-Azərbaycan münasibətlərindəki gərginliyin Azərbaycanın Avropa Şurası üzvlüyünə son verilməsi səviyyəsinədək yüksələcəyinə inanmadığını qeyd edib.
Azərbaycanın AŞPA nümayəndə heyəti
Azərbaycanın AŞPA-dakı nümayəndə heyətinin tərkibinə aşağıdakı millət vəkilləri daxildir:
1. Səməd Seyidov
2. Nigar Arpadarayi
3. Rafael Hüseynov
4. Kamal Cəfərov
5. Sevil Mikayılova
6. Könül Nurullayeva
Əvəzedici millət vəkilləri isə Sevinc Fətullayeva, Erkin Qədirli, Tural Gəncəliyev və Pərvin Kərimzadədir. (BBC.com)