Tur(izm) bazarı yazısının davamı. Əslində lap başda-Şamaxıdan sonra yazılara “Turizm dəllalları” başlığı yazmışdım kompüterdə. İsmayıllıdan sonra dəllalı bazar elədim. Nahaq da etmişəm.
ŞƏKİ
Çox şikayətləndiyim, turizm şirkətləri ilə iç turizmə”yox” deməyə hazırlaşdığım, qabaqkı səfərlərdən tənqidi yazılar yazdığım yerdə Şəkiyə də gedəsi olduq. Qəbələyə Nohurgölə getmək istəyirdik, belə alındı. Təxminən, Kiyevə çerez Odessa kimi. Nə yaxşı da ki, gedək, dedik. Fikirlərim təsdiqini tapdı, gümanlarım gerçəkləşdi, tənqidlərim tam yerinə oturdu. Bir neçə il qabaq 10 gün Şəkidə dincəlib oraları yaxşıca gəzmişdik. Ondan da on il qabaq gördüyüm Şəkiydi, dururdu yerində. Şəki qədim, tarixi, təkrarsız tikililərilə tanınan, sevilən şəhər olsa da kasıb yerdir. Yanağından bal dammır. Qəribə bir səssizliyi, sakitliyi var. Adamları da azdı elə bil. Ya yaydan idi, bilmirəm. Şəkiyə yaxşı pul ayrılmalıdır, o yaxşı pul yaxşı işlərə xərclənməlidi, qəpiyinəcən. Şəkiyə investorlar cəlb edilməlidi, Türkiyədən, lap elə Gürcüstandan. Onlar sıfırdan turizmçiliyi yaxşı bilirlər. Ona qədər Şəkiyə turist aparmağa dəyməz. Gedən özü getsin. Avtobusla 5 saat yol get, yorul, Xan sarayını gəz, Karvansaraya gir çıx- dəymir. Şəkiyə gedən tarixçilər deyil, adi insanlardır. O insanlar Şəki xan sarayına da baxar, Karvansaraya da. Amma onları istirahət daha çox maraqlandırır. Yoxdur istirahət yeri.
Şəkinin tarixi üzünü dəyişməmək üçün şəhəri qoynuna alan dağlarda yaradılmalıdı turistlər üçün belə bir məkan. Kanat yol məsələn. Əyləncə yerləri. Görünür ona görə də turist marşurutu xətti düşünənlər Qəbələnin Nohurgölünü də Şəkiyə qatıblar. Çox nahaq da qatıblar. Nohurgölü hayıf ediblər. Alınmır, çünki Şəkiyə gedib gəlmək adamı yorur. Nohurgölə az zaman qalır-1 saat. Bir saata adamın nə özü dincəlir, nə də ruhu. Lerik-Lənkəran turunda bu qədər yorulmamışdıq ki, Şəki bizi yordu. O yorğunluğu Nöhürgöldə çıxa bilərdik,axşam düşürdü, Ağa dedi, “sür dərəyə” sürücü də sürdü. Avtobuslar yığışmamış, metro bağlanmamış Bakıya çatmaq vardı.
Kimdən deyim, Ağadan. Ağa bələdçidi. Yaxşı da oğlandı. Mənim gözümdə lap yaxşı oğlan. Gözüm də düz baxan gözdü. Yox, icazə verin başdan başlayım. Sevirəm təsvirli yazını.
Qeydiyyata düşmək üçün yenə qızım inernetdən elanlara baxıb bir neçə nömrəyə zəng etdi. İki nömrədən zəngə eyni qız cavab verdi. İki turizmin bir nömrəsi varmış guya. Qızım sifariş verib, pulun yarısının karta köçürüb turizm agenti ilə yazışmanı, kartın və qəbzin şəklini mənə göndərdi. Kassir mənəm axı. Həftə başında məsələni həll edib həftə sonunu gözlədik. Bazar günü tezdən oyanıb yol hazırlıqlarna başlayanda qızım qayıtdı ki, şirkətdən bələdçi və səfər barədə məlumat gəlməyib. Yazışdığım nömrə də bağlıdır. Adətən səfər öncəsi turizm agentləri bələdçi və toplaşma yeri barədə votsapda məlumat göndərirlər. Bu dəfə elə olmadı. Qaldıq məəttəl. Keçən turlarda axşamdan səfər məlumatı gələ-gələ, avtobusda yerimiz ola-ola o qədər problem yaşadıq, qeydiyyatsız necə olacaqdı… Qızım “getməyək, bizi avtobusa buraxmayacaqlar” dedi. Dedim, yox, gəl gedək, amma geri qayıtmağa da hazır olaq. Alınmaz qayıdarıq. Gedək görək belə situasiyada nələr olur. Əslində yazı yazmaq marağım da vardı. Getdik.
Gənclikdən Şəkiyə iki avtobus çıxacaqdı. Stadion tərəfdə duran avtobusun bələdçisi bizi yaxın qoymadı, daş atıb başını tutdu, yox ki yox. Ayrı bir bələdçi hansı turizm şirkəti ilə yazışdığımız, kiminlə danışdığımızla maraqlandı. Nömrəni dedik, tanımıram dedi. Dedi, yolun o biri tərəfinə keçin orda daha böyük avtobus var. Bələdçinin adı Ağadı, bəlkə orda boş yer ola. Sizə axşam mesaj gəlməyibsə yer ayrılmayıb demək. Ağanı tapdıq. Durumu danışdıq. Yazışmanı, kartı, ödəniş çekini göstərdik, olmadı. Yer yoxuymuş. Bizdən savayı 4 nəfər cavan oğlana, bir xanım və bir kişiyə də qeydiyyat mesajı gəlməyibmiş.
Oğlanlar danışdıqları şirkətə zəng etdilər, anlaşılmazlıq olduğu bildirildi, ödənişin geri qaytarılacağını dedilər. Cavanlar qəzəbliydi, məsələ tək pulda deyil, hazırlaşıb gəlmişik, istirahətə gedəsiyik, əsəblərimizi pozurlar. Oğlanlar uzaqlaşdı.
Bizim isə zəngimizə cavab verən yoxdu. Nömrə bağlıdı. Söz-söhbətin çoxaldığını görən tək kişi Oğuz-Qəbələ avtobusunda boş yer tapıb onlarla getdi. Biz hələ 051 589 52 .. nömrənin zəngimizə cavab verəcəyini gözləyirdik. Sözarası bələdçiyə bizi avtobusda yerləşdirsə tam ödəniş edəcəyimi, jurnlist olduğumu, mütləq yazı yazacağımı, turizm şirkətini polisə verəcəyimi eşitdirmişdim. Saat 8-ə işləmişdi. Avtobusda cəmi iki boş yer vardı, ya nəydisə turistlər yerləşəndən sonra Ağa bizi avtobusa çağırdı. Sonuncu sırada əyləşdirdi. İkinci yerdə getməyə alışmışdıq, sonuncu dəhşət oldu. İki nəfər üçün ödəniş etdim. Onlayn ödədiyimiz 19 manatın taleyi havada qaldı. Anlaşıldı ki, fırıldaqçılara rast gəlmişik. Əlavə xərcə düşdük. Hər halda getdik. Nüsrət Kəsəmənli demiş, biri var, biri yox- yerli turizmdə.
İlk dəfə idi normal əxlaqlı, səviyyəli insanların qrupuna düşmüşdük. Xeyli ailəli varıydı. Hər şey ölçülü, qaydalı. Yolda bir dənə də zövqsüz musiqi səslənmədi. Əndamlı qadınlar rəqsin şitini-şorunu çıxatmadılar. Ama torba oyununu Ağa da oynatdı. Düzdü heç kimi oynamağa məcbur etmədi, şit-şit zarafatları olmadı, kimsəni bezdirmədi, əşyan qalsın, pulunu ver söhbəti eləmədi. Mənim bu oyuna antipatiyam olduğundan əsəb payımdan götürəcəyimi götürdüm. Sonra Ağa məntiqimizi yoxladı: o nədir ki adamda bir dənədi, dünyada iki dənə. Dedilər “D” hərfi. Həyat və ölümün arasında nə var, dedilər “və”. Suallar təzələnmir deyə daimi turistlər cavabları əzbər bilirdilər. Bunu da belə yola verdik.
Səhər yeməyi Şamaxıda-İsmayıllıya gedəndə dayandığımız yeməkxanada oldu. Çayları sarımtıl, xidmətləri aşağı, tualeti o məsələ…yazmışam hamısını. Kimlərinsə tapşırığıdı, tur maşınlarının hamısı burda dayanmalıdır. Əyləşməyə yer olmasa belə. Çay yaxantı və qaynamamış olsa belə.
Şamaxıdan Şəkiyə yol aldıq. Get ki, gedəsən. Elə bil biz getdikcə Şəki də üzü Zaqatalaya sarı çəkilirdi. Yol nə yolmuş. Şəkidə birinci Əliəhmədin məşhur şirniyyat dükanına apardılar bizi. Bahalıqdı. Keyfiyyətli məhsul hər yerdə bahadır onsuz da. Əliəhməd kişinin davamçıları turlardan yaxşı müştəri tutur.
Ordan gələn faiz kimin cibinə gedir görəsən. Az xərcləyən 20 manat, çox xərcləyən 100 manatından keçdi. Avtobusda 40 nəfər idik. Yoruldum başqasının qazancını hesablamaqdan, istəyən hesablasın.
Xan sarayına giriş 2 manatdır. Bələdçi ilə 3 manat. Karvansaraya giriş pulsuzdu. Gördüyüm yerlər idi, maraqlı heç nə olmadı. Yemək üçün yaxşı bir restorana getdik, razı da qaldıq. Fikrim Nohurgöldəydi. Gedənlər çox tərifləmişdilər. Get ha get, məkana çatdıq. Çoxlu maşın, adam vardı. Çox mənzərəli, səfalı yerdir. Elə baxmaqla dincəlirsən. Katamaranla göldə gəzinti 10 manatdır. İstər tək olasan, istər dörd nəfər.
Göldə gəzdik, amma bir stəkan çay içməyə vaxt qalmadı. Ağa tələsirdi, tələsdirdi bizi. Nohurgöldən istədiyim, gözlədiyim zövqü ala bilmədim. Zaman yetmədi. Ən çox bəyəndiyim yerdi, gözüm doymadı. Bakıya saat 23-də qayıtdıq. Mövsüm bitdi. Problemlərsə qaldı. Nə qədər ki, Mədəniyyət və turizm nazirliyi yerli turizmə barmaqarası baxır, ciddi işlər görülmür, problem nə yerə batasıdı, nə göyə uçasıdı…
P.S. Səfərdən 4-5 gündü qayıtmışdıq. Qeydiyyatdan keçdiyimiz turizm şirkətinin telefonu hələ də bağlı idi. Polisə onlayn şikayət etdik. Səhəri gün telefona zəng çatdı. Guya ki, alqı-satqı şirkəti ilə turizm şirkəti eyni nömrədən istifadə edirmiş, zəngimizə cavab verən alqı-satqıyla məşğul olan şəxsmiş. Onun sözünə görə, “turizmçilər”dən çox şikayət olduğundan guya polis gəlib şirkət rəhbərini həbs edib, əməkdaş xanım da qorxusundan rayona qaçıb. Yalançının…
Bəs kart, karta göndərilən pullar? Kart ofis icarəyə verən məkan sahibinin anasının adınaymış. Bunlar tutulanda vergi idarəsindən gəlib icarə müqaviləsi olmadığına görə mülk sahibini 1000 manat cərimələyiblər. Guya. O da fırıldaqçılar icarə haqqını ödəmədiyinə görə kartdakı pulları çıxarıb vegiyə verib. Belə məzəli bir uydurma nağıl. Bir-biri ilə əlbir-dilbir olan fırıldaqçı qrupu. Arada bizim kimi onlarla insanın pulu batır. Öyrəndik ki, belə hallar tez-tez baş verir. Qarşısı alınmır. Bir halda ki, yerli turizmdə özbaşınalıqdır, heç olmasa insanlar tanımadığı şirkətlərlə işbirliyindən çəkinməlidirlər. Heç olmasa, şirkətlərin ünvanını öyrənib gedib görüşsünlər, dəqiqləşdirsinlər, ünvan verməyənlərə güvənməsinlər. Azərbaycanda yerli turizmçilik bazardır-dəllal bazarı.
Fimar
Bitmədi…