Prezident İlham Əliyev RF rəhbəri Vladimir Putinlə videokonfrans zamanı Azərbaycan, Ermənistan və Rusiya liderlərinin birgə bəyanatını imzalayıb.
İ.Əliyev bəyan edib ki, bu sənədlə Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həllinə nöqtə qoyulur, Azərbaycan ərazilərinin işğalına son qoyulur.
Bəyanatın imzalanmasını tarixi məqam adlandıran Əliyev bunun uzunmüddətli sülhə nail olunmasına xidmət edəcəyinə, qan tökülməsinə və qarşıdurmaya son qoyacağına əminliyini ifadə edib.
“Bu, beynəlxalq hüququn norma və prinsiplərinin təntənəsidir”, – Əliyev bildirib.
O, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin nizamlanması işində fəal iştirakına görə Putinə minnətdarlığını bildirib.
Əliyev Türkiyə prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğanın siyasi yolla nizamlanmada da fəal iştirak etdiyini bildirib.
Əliyevin sözlərinə görə, sazişin bəndlərindən biri Rusiya ilə Türkiyənin birgə sülhməramlı təşəbbüsüdür.
“Sevinc və qürur hissi ilə sənədi imzalayıram”, – Əliyev bildirib.
Əliyev gecə saatlarında xalqa telemüraciətində bəyanatın aşağıdakı mətnini oxuyub:
O qeyd edib ki, ilk öncə üç ölkənin rəhbərlərinin iştirakı ilə videokonfrans formatında razılaşmanın imzalanması nəzərdə tutulurdu.
Amma son məqamda Paşinyan imtina edib.
“Bu da aydındır, çünki bu sənəd onun üçün hərbi kapitulyasiya deməkdir”, – Əliyev bildirib.
“Bu bəyanat bizim şanlı qələbəmizdir”,- Əliyev bildirib.
Onun sözlərinə görə, sənədin imzalanmasına Azərbaycan Ordusunun son uğurları – noyabrın 8-də Şuşa şəhərinin və noyabrın 9-da 70-dən çox kəndin azad edilməsi kömək edib.
Azərbaycan Ordusu qısa müddətdə 300-ə yaxın yaşayış məntəqəsini azad edib. Bu sənəd Ağdam, Kəlbəcər və Laçın rayonlarını qansız qaytarmağa imkan verəcək.
Əliyev bəyanatın 5-ci bəndinə diqqət çəkib ki, “münaqişə tərəflərinin razılaşmaların yerinə yetirilməsinə nəzarətin effektivliyinin artırılması məqsədilə atəşkəsə nəzarət üzrə sülhyaratma mərkəzi yaradılır”.
Bu mərkəzə Rusiya hərbçiləri ilə yanaşı, Türkiyə Silahlı Qüvvələrinin nümayəndələri də daxil olacaq.
O həmçinin Azərbaycanla onun Naxçıvan Muxtar Respublikası arasında quru yol əlaqəsinin təmin edilməsini nəzərdə tutan bəndi qeyd edib.
Əliyev qeyd edib ki, mətndə Dağlıq Qarabağın hər hansı statusu haqqında heç bir qeyd yoxdur.
Bununla yanaşı, o xatırladıb ki, Azərbaycan Dağlıq Qarabağa muxtariyyət təklif edirdi, Ermənistan tərəfi bunu rədd edir və “müstəqillik”tələb edirdi.
“İndi bu “status” haradadır? Bu “müstəqillik”haradadır? Bütün bunlar cəhənnəmə getdi”, – Əliyev bildirib.—06D-
* * *
Paşinyan Ermənistanın kapitulyasıyası demək olan sülh planını qəbul edib
Noyabrın 10-da gecə Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan Dağlıq Qarabağda hərbi əməliyyatların dayandırılması haqda Azərbaycan və Rusiya prezidentləri ilə bəyanat imzaladığını bildirib. Onun sözlərinə görə, bu, onun üçün olduqca ağır qərar olub, RİA Novosti bildirib.
Diplomatik mənbələrdən verilən məlumata görə, noyabrın 10-da Azərbaycan, Ermənistan və Rusiya prezidentlərinin çərşənbə axşamı bəyanatında konturları göstəriləcək böyük siyasi bəyanata hazırlıq və atəşkəs elan olunacaq.
Bəyanatın layihəsinə əsasən atəşkəs noyabrın 10-dan qüvvəyə minir.
Bununla yanaşı Azərbaycan və Ermənistan özlərinin tutduğu mövqelərdə dayanırlar.
Ağdam rayonu və Ermənistan tərəfindən tutulan Qazax rayonundakı ərazilər Azərbaycana 20 noyabr 2020-ci il tarixinədək Azərbaycana qaytarılır.
Dağlıq Qarabağda təmas xətti boyunca və Laçın dəhlizi boyunca atıcı silahlarla silahlanmış 1960 hərbçi, 90 zirehli transportyor, 380 ədəd avtomobil və xüsusi texnikası olan Rusiya Federasiyasının sülhməramlı kontingenti yerləşir.
RF sülhməramlı kontingenti erməni silahlı qüvvələrinin çıxarılması ilə paralel şəkildə yerləşir. Rusiya Federasiyasının sülhməramlı kontingentinin qalma müddəti 5 ildir, əgər tərəflərdən heç biri bu müddəanın tətbiqini dayandırmaq niyyətində olmadığını bəyan etməzsə, növbəti 5 il müddətinə avtomatik olaraq uzadılır.
Ermənistan Respublikası 15 noyabr 2020 – ci il tarixinədək Kəlbəcər rayonunu, 1 dekabr 2020-ci ilə qədər isə Laçın rayonunu Azərbaycan Respublikasına geri qaytarır, Laçın dəhlizinə nəzarəti (5 km.) özündə saxlayır. Bu, Dağlıq Qarabağın Ermənistanla əlaqəsini təmin edəcək, lakin Şuşaya aidiyyatı olmayacaq. Tərəflərin razılığı ilə yaxın üç ildə Xankəndi ilə Ermənistan arasında əlaqəni təmin edən Laçın dəhlizi üzrə yeni hərəkət marşrutunun tikintisi planı müəyyənləşdiriləcək və bu marşrutun qorunması üçün Rusiya sülhməramlı kontingentinin yeni dislokasiyası olacaq. Azərbaycan Respublikası hər iki istiqamətdə vətəndaşların, nəqliyyat vasitələrinin və yüklərin Laçın dəhlizi ilə hərəkətinin təhlükəsizliyinə zəmanət verir.
Məcburi köçkünlər və qaçqınlar BMT-nin Qaçqınlar Üzrə Ali Komissarlığının nəzarəti altında Dağlıq Qarabağ ərazisinə və ətraf rayonlara qayıdırlar.
Hərbi əsirlərin və digər tutulan şəxslərin və həlak olanların cəsədlərinin dəyişdirilməsi həyata keçirilir.
Regionda bütün iqtisadi və nəqliyyat əlaqələri açılır.
Ermənistan Respublikası hər iki istiqamətdə vətəndaşların, nəqliyyat vasitələrinin və yüklərin maneəsiz hərəkətinin təşkili məqsədilə Azərbaycan Respublikasının qərb rayonları ilə Naxçıvan Muxtar Respublikası arasında nəqliyyat əlaqəsini təmin edir. Nəqliyyat əlaqəsinə nəzarəti Rusiya FTX Sərhəd Xidməti orqanları həyata keçirirlər.
Tərəflərin razılığı ilə Naxçıvan Muxtar Respublikasını Azərbaycanın qərb rayonları ilə birləşdirən yeni nəqliyyat kommunikasiyalarının tikintisi təmin ediləcək. Nəqliyyat əlaqəsinə nəzarəti Rusiya FTX Sərhəd Xidməti orqanları həyata keçirirlər.
Münaqişə tərəflərinin razılaşmaların yerinə yetirilməsinə nəzarətin effektivliyinin artırılması məqsədilə atəşin dayandırılmasına nəzarət üzrə sülhyaratma mərkəzi yaradılır.
Dağlıq Qarabağın Azərbaycanın ərazi bütövlüyü çərçivəsində statusu daha sonra müəyyən ediləcək.
Problemin yekun nizamlanmasına qarantlardan biri də Türkiyə olacaq. (Contact.az)