Fimar
Qabaqlar az-az, son zamanlar çox qarşılaşıram. Qarşılaşırıq. Reaksiya verdiyim, üstündən səssizcə keçdiyim, yüngülcə qınadığım, qəzəblənib mübahisə etdiyim zamanlar olur. Çoxumuz eləyik. Axı niyə millətimizdən kim, kimlərsə hansısa mübahisəli məqamlarda erməni ilə müqayisə olunur? Niyə?
Şəxsən mənim üçün erməni nifrətin, qəzəbin, kinin etalonudur. Millətimdən özümə düşmən bildiyimi də erməniyə tay tutmaram, onu “erməni səndən yaxşıdı” deyib aşağılamaram.
Dünən bir bankda belə bir olayla qarşılaşdım. Əlində bir neçə yüz dollar olan bir xanım kassanın yanını kəsdirib valyutanı manata növbədənkənar dəyişmək istəyirdi. Sırada məndən sonra idi. Mənəcən də 5-6 nəfər vardı. Kassaya yaxınlaşan kişiyə ötkəm-ötkəm “ imkan verin bu pulu dəyişim, nolar, uşağım əməliyyat olunur, həkimə verməliyəm”-dedi. Kişi növbə də vermədi, cavab da. Kassada işi də xeyli çəkdi. Qadın yanından keçən bank işçisinə üz tutdu: “uşağım əməliyyat olunacaq, həkim pul gözləyir…”. Bank işçisi saymazyana keçib getdi. qadın da onun arxasınca. Bir az keçmiş işçi geri qayıdıb əl-ayağa düşdü. Kassirlə danışdı, hansı nömrənin kimdə olduğunu araşdırmağa başladı. Təbii ki, bank işçisinə irad bildirdim, növbə tənzimləməyə səlahiyyətli olmadığını xatırlatdım, hələ səsimi də qaldırdım… Mühafizəçi mənə irad bildirdi. Bank işçisi “əməliyyat”ı yarımçıq qoyub tez aradan çıxdı, otağına keçdi…
Qadın sırası çatan gənc oğlanın kassaya yaxınlaşdığını görəndə bir də başladı: “ bizim millət belə qansızdı, erməni bunlardan yaxşıdı”. Özümü “bunlar”ın arasında hiss elədim: “ Xanım, mən erməni deyiləm. Bir kassa növbəsinə görə millətə erməni demək olmaz. Mən öz növbəmi sizinlə dəyişə bilərəm. Amma məndən öndə olanlara cavabdeh deyiləm. O insanların hansı dar macalda bura gəldiyini, onları kimlərin gözlədiyini bilə bilmərik. Bəlkə sizdən də vacib işləri olanlar var, səbrlə sıralarını gözləyirlər. Sirr tökməyə gəlməyiblər bura. Tələsirsiz deyə kimsəyə erməni damğası vura bilməzsiniz. Kiməsə erməni deməyə öyrəşmisizsə, gedin bunu sizdən pul almamış əməliyyata başlamayan həkimə deyin”. “Ona deyə bilmərəm, uşağımın taleyi onun əlindədir”. “Gəlin birlikdə gedək mən o həkimdən hesab söruşum görüm əməliyyatı niyə gecikdirir, jurnalistəm, bacararam”-dedim. “Yox, yox, bizi zibilə salma”-deyib susası oldu qadın. Qadının sıradakılara “erməni” deyib təhqir etməsi hamını narazı saldı, ama heç kim ağzını açmadı. “Erməni damğası”na nə qədər qızsam da, sıramı o qadına yox, o anaya verdim. Qadın sadəcə 2 dəqiqə irəli, tanımasam da mənim gözümdə azı 30 il geri düşdü…
Biz buyuqmu? Növbəsini bağışlamayana rahatlıqla erməni deyə bilirik, pul almamış əməliyyata başlamayandan qorxuruq. Mənim üçün heç o həkim də erməni deyil. Pula həris pis birisi ola bilər, murdar erməni olmaz, mənim gözümdə. Erməni müqayisə obyekti olmamalıdır bizim üçün, bunu dərk etmək o qədərmi çətindir. Bizim kimi erməninin də yaxşısı, pisi var. Erməninin ən yaxşısı mənim millətimin ən pisindən də pisdir. Bunu dərk etməyənlər barı ağızlarına yiyəlik etməyi bacarsınlar.