Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsi (AİHM) bu gün Azərbaycandan göndərilmiş 2 ərizə üzrə qərarlarını elan edib.
AİHM Azərbaycana münasibətdə ilk dəfə informasiya əldə etmək hüququnun pozuntusunu tanıyıb.
Rövşən Hacıyev Azərbaycana qarşı – Ərizələr №19925/12, 47532/13
Bu işdə ərizəçi “Azadlıq” qəzetinin redaktoru Hacıyev Rövşən Bahadır oğludur. Jurnalist yerli əlaqəli dövlət qurumlarına sorğular göndərərək Qəbələ rayonunda yerləşən radiolakasiya stansiyasının ətraf mühitə təsiri barədə məlumatlar istəmiş, dövlət qurumları isə həmin məlumatları təqdim etməmişdir. Ərizəçi informasiya sorğusuna cavab verilməməsini qanunsuz hesab edərək yerli məhkəmədə iddia qaldırsa da, məhkəmələr də ərizəçinin şikayətini təmin etməmişdilər.
Ərizəçi İnsan hüquqlarının və əsas azadlıqların müdafiəsi haqqında Konvensiyanın 10-cu (ifadə azadlığı) və 6-cı (ədalətli məhkəmə araşdırması hüququ) maddələrinə istinad edərək AİHM-ə dövlət orqanlarının ictimai maraq kəsb edən məlumatları təqdim etməməsindən və məhkəmə qərarlarının qanunsuzluğundan şikayət etmişdi. Şikayətlər AİHM-ə 2012-13-cü illərdə təqdim edilmişdi.
AİHM hər iki iş üzrə ərizəçinin Konvensiyanın 10-cu maddəsi ilə təminat verilən ifadə azadlığı hüququna (informasiya əldə edilməsi) müdaxilə baş verdiyi baradə qərar qəbul edib. Məhkəmənin qərarına əsasən, Azərbaycan hökuməti hüquq pozuntusuna gör ərizəçiyə 1500 avro təzminat ödəməlidir.
AİHM-in qərarı ərizəçinin iki şikayəti üzrə çıxarılıb.
Birinci işlə bağlı
1985-ci ildən fəaliyyət göstərən sovet ordusuna məxsus Qəbələ Radiolokasiya Stansiyası Sovet İttifaqının dağılmasından sonra Azərbaycanın mülkiyyətinə keçsə də, icarə müqaviləsi əsasında Rusiya tərəfindən idarə edilib. 2012-ci ildə stansiya bağlanıb və avadanlıqları Rusiyaya aparılıb. Azərbaycan Prezidenti 2001 və 2003-cü illərdə stansiyanın ətraf mühitə və əhalinin sağlamlığına təsirinin qiymətləndirilməsi haqqında sərəncam imzalayıb. Sərəncamla əhalinin sağlamlığına və ətraf mühitə nəzarət üzrə Azərbaycan-Rusiya birgə komissiyası yaradılıb, səhiyyə naziri komissiyanın sədri təyin edilib.
Ərizəçinin iddiasına görə, müstəqil araşdırmalarla stansiyanın Qəbələ rayonu və ətraf rayonlarda əhalinin sağlamlığında ciddi problemlər yaratdığı müəyyən edilib. 2010-cu ildə ərizəçi qeyd edilən komissiyanın fəaliyyət göstərib-göstərmədiyini öyrənmək üçün Səhiyyə Nazirliyinə informasiya sorğusu göndərib, stansiyanın ətraf mühitə və əhalinin sağlamlığına təsiri ilə bağlı hesabatların surətinin ona təqdim edilməsini istəyib. Səhiyyə Nazirliyi sorğuya cavab verərək bildirib ki, Komissiya tərəfindən hesabat hazırlanıb, ancaq Nazirlər Kabinetinə göndərilib.
İstədiyi sənədləri əldə edə bilməyən ərizəçi məhkəmədə iddia qaldıraraq nazirliyin üzərinə informasiya sorğusuna mahiyyəti üzrə cavab verilməsi vəzifəsi qoyulmasını istəyib. Nəsimi Rayon Məhkəməsi iddianı rədd edib, yuxarı instansiya məhkəmələr həmin qərarı qüvvədə saxlayıblar.
İkinci işlə bağlı
Ərizəçi eyni informasiyaları informasiya sorğusu ilə həm də Nazirlər Kabinetinə müraciət edib. Nazirlər Kabineti sorğuya ümumiyyətlə cavab verməyib. Ərizəçinin Nazirlər Kabinetinə qarşı iddiasını da yerli məhkəmələr təmin etməyiblər.