• 17 May 2024 06:24

Üzr istəyənlər könüllü üzr istəyirlər, yoxsa onları polis məcbur edir?

Yan 14, 2022

Məlum olduğu kimi, sosial şəbəkələrdə müxtəlif qanun pozuntuları və qeyri-etik davranışları ilə görüntülənən şəxslər Daxili İşlər Nazirliyi tərəfindən müəyyən edilərək polis bölməsinə çağırılır və sonra onların üzr görüntüləri yayılır.

Sonuncu belə hadisə kasıbları təhqir edən “Gelandewagen” sürücüsü Samid Bağırovun əməlinə görə peşman olub, üzr istəməsi videosudur.

Bundan öncə də bir sıra şəxslərin üzr videoaları yayılmışdı. Buna misal olaraq aşağıdakıları göstərmək olar:

Videobloqer Ruslan Quliyev dövlətdən aldığı 190 manatlıq birdəfəlik ödəmənin hamısına qarpız alaraq oları partlatmış və videoya çəkmişdi. “Youtube”da yayılan həmin görüntülərdən sonra onun və qardaşının polis bölməsinə çağırılaraq izahatlarının alınması və xalqdan üzr istəməsi.

Əsl adı Tural Səfərov olan “Pantural” ləqəbli videobloqerin sosial şəbəkədə “açıq-saçıq geyinən qadınları zorlayın” dediyi üçün polis idarəsinə çağırıldıqdan sonra vətəndaşlardan üzr istəməsi.

Bakıda xanım müştərisinə çay içməyi təklif edən taksi sürücüsünün polis bölməsinə çağırıldıqdan sonra üzr istəməsi görüntüsü və s.

Sual doğuran məsələ budur ki, həmin şəxslər könüllü üzr istəyirlər, yoxsa polis əməkdaşları onları buna məcbur edir?

Vəkil Elçin Sadıqov bununla bağlı mətbuatda bildirib ki, heç kəs belə bir videonu çəkdirib yayılmasına məcbur edilə bilməz: “Çox güman ki, Daxili İşlər Nazirliyi bunu onunla əsaslandırmağa çalışır ki, guya ki, həmin videoların çəkilməsində heç bir rolları olmayıb, həmin şəxslər özləri bunu könüllü edib. Amma bu da açıq aşkar əsasızdır. Həmin adamlar Daxili İşlər Nazirliyi tərəfindən üzr videolarının çəkilməyinə məcbur olunublar. Bu da insan hüquqları haqqında konvensiyanın 3-cü və 8-ci maddəsinə, eləcə də Konstitusiyanın 46-cı maddəsinə ziddir.

Şəxsin əməlində hansısa hüquq pozuntusu varsa, onun barəsində inzibati protokol tərtib olunmalıdır. İnzibati xətaya məhkəmə baxmalıdır. Hansı maddə ilə təqsirli bilinməsindən asılı olaraq ona məhkəmə də baxa bilər, polisin özü də baxa bilər. Amma belə bir video heç bir halda çəkdirilə bilməz. Videonun çəkilməsi qanunsuzdur, insanın şərəf və ləyaqətinin alçaldılması, psixoloji iztirab verilməsi kimi qiymətləndirilir. Həmin şəxslər məhkəməyə müraciət edə bilər və birmənalı olaraq məhkəmə bu hüquq pozuntusunu tanıyacaqdır.

Bir videonun sosial şəbəkələrdə müzakirəyə səbəb olması o demək deyil ki, sən həmin şəxsi aparıb qanunsuz videoya çəkib yayaraq şərəf və ləyaqətimi alçalda bilərsən. Hüquqi dövlətdə yaşayırıq, plüralizm və fikir azadlığı var, ideya azadlığı var və buna sərbəstlik verilməlidir”.

Məsələ ilə bağlı DİN yanında İctimai Şuranın üzvü, hüquq müdafiəçisi Əliməmməd Nuriyev isə mətbuata açıqlamasında deyib ki, həmin şəxslər birgə yaşayış qaydalarını pozub tərbiyədən uzaq hərəkət edənlərdir. Konstitusiyaya görə, dövlətin vətəndaşın şərəf və ləyaqətini qorumalı olduğunu xatırladan Ə.Nuriyev birgə yaşayış qaydalarının qorunmasının həm də hüquq-mühafizə orqanlarının işi olduğunu vurğulayıb və əlavə edib ki, əks halda hər kəs istənilən şəxsi təhqir edər:

“Biz nə qədər hadisələr görmüşük ki, təhqirin sonu cinayətlə nəticələnir. Odur ki, DİN-in bu tədbiri alqışlanmalıdır. Şərəf və ləyaqətin zədələnməsi baş verirsə, burada üzr olmalıdır. Əlbəttə həmin şəxslər bunu könüllü edir. Onlara izah olunur ki, sənin hörmətsizliyin insanların şərəf və ləyaqətinə təsir edir. Onların da bir çoxu cəmiyyət qarşısında səhvlərini başa düşür, peşman olduqları üçün üzr istəyirlər. Necə ola bilər ki, bir şəxs publik şəkildə cəmiyyəti təhqir etsin, amma buna görə üzr istəməsin? Hələ DİN buna görə yüngül üsul seçir. Həmin şəxslərə sanksiyalar tətbiq olunmalıdır. Həmin şəxsin etik qaydalardan kənar hərəkətləri müxtəlif sosial şəbəkələr vasitəsilə cəmiyyətə çatdırıbsa, deməli onun üzrxahlığı da eyni formada cəmiyyətə çatdırmalıdır. Onların hərəkətləri bütün əxlaq normalarını pozur”.