Keçmiş nasist ölüm dəstəsinin üzvü, hərbi cinayətlərin törədilməsində şübhəli bilinən Helmut Oberlander vətəndaşı olduğu və yaşadığı Kanadanın Ontario əyalətinin Vaterloo şəhərində 98 yaşında vəfat edib.
Qeyd edək ki, Ukraynadan olan, müharibəyə qədər Ukraynada yaşayan H. Oberlander Ukraynanın alman ordusu tərəfindən 1941-ci ildə işğal edilməsindən sonra tərcüməçilik etmək üçün Vermaxta çağırılıb. Onun vəzifələri sovet radiodanışıqlarının dinlənilməsi və tərcümə edilməsi, işğal zonalarında mülki əhali ilə danışıqlarda vasitəçilik olub.
Simon Vizental Mərkəzinin və Kanada Federal Məhkəməsinin məlumatlarına görə Helmut Oberlander 1941-ci ilin sentyabrından 1943-cü ilin iyul ayınadək əksəriyyəti yəhudilərdən ibarət iki milyondan artıq insanın ölümünə görə məsuliyyət daşıyan “Ek 10a” təşkilatında tərcüməçi işləyib. Onun Ukrayna Sovet Sosialist Respublikasının işğal zonalarında yəhudilərin məhv edilməsində birbaşa iştirak etdiyi və ən 23 min adamın ölümündə əli olduğu bildirilir. Hətta xidmətlərinə görə ona 1943-cü ilin yanvarında alman hərbi mükafatı olan 2-ci dərəcəli Dəmir Xaç ordeni verilib.
İkinci Dünya Müharibəsindən sonra 1945-ci ildə arvadı Marqarit Oberlander ilə birlikdə Kanadaya köç edib. Orada tikinti biznesində çalışıb. 1960-cı ildə “Ek 10a” təşkilatında xidmət etməsini gizlədərək Kanada vətəndaşlığını alıb.
1995-ci ildə Kanada hökuməti gizli faktı aşkar edəndən sonra ona qarşı məhkəmə iddiası qaldırıb. Məhkəmə çəkişməsi 5 il davam edib. 71 yaşlı təqsirləndirilən şəxs və vəkili onun hər hansı qətllərdə əli olmadığını, ölüm hədə-qorxusu altında əsgər aparıldığını bildirib. H. Oberlander qeyd edib ki, “Ek 10a” təşkilatında vəzifələri yalnız tərcüməçilikdən, əsgər botinkalarını təmizləməkdən, daha sonra isə sovet partizanlarından mühafizədən ibarət olub.
28 fevral 2000-ci ildə məhkəmə onun hərbi cinayətlərin iştirakını sübut edilməyən hesab edərək prosesi yekunlaşdırıb.
2008-ci ilin oktyabr ayında yeni açılmış hallarla bağlı H. Oberlander Kanada vətəndaşlığından məhrum edilib. Lakin 2009-cu ilin noyabr ayında vəkilinin verdiyi apellyaiya şikayətindən sonra qərar ləğv edilib və H. Oberlanderin Kanada vətəndaşlığı bərpa edilib.
2012 və 2017-ci illərdə keçirilən məhkəmə proseslərindən sonra H. Oberlander insanlığa qarşı hərbi cinayətlərinə görə 25 iyul 2017-ci ildə birdəfəlik Kanada vətəndaşlığından məhrum edilib. 2018-ci ilin sentyabrında onun vəkilləri yenidən qərarı mübahisələndirsələr də, apellyasiya məhkəməsi şikayəti təmin etməyib. 2019-cu ilin aprel ayında keçirilən məhkəmə H. Oberlanderin Kanada vətəndaşlığından məhrum edilməsi barədə qərarı qanuni və əsaslı hesab edib.
2020-ci ilin fevralında Oberlander ölkədən deportasiya edilməsi barədə qərardan apellyasiya şikayəti verib. 2020-ci ilin oktyabrında məhkəməni uduzub. 2021-ci ilin aprel ayında Kanada Federal Məhkəməsi Oberlanderin deportasiyası barədə vəkillərin yenidən verdiyi şikayəti təmin etməyib.