Təhsil institutu özəl müəssisə deyil. Dövlət büdcəsindən maliyyələşir və dövlətin qanunları ilə idarə olunur. Olunurmu? Baxır suala kim cavab verəcək. İdarəçilər “əlbəttə” deyəcəklər. İdarə olunanlar “xeyr” cavabı verəcəklər. Kim haqlıdır. Bu sualın cavabı yuxarı təşkilatlardadır. Elm və təhsil nazirliyində, Əmək və əhalinin sosial müdafiəsi nazirliyində, Prezident Adminstrasiyasında, bəlkə də prokurorluqda… Onlar isə susur. Hansı məntiqlə struktur dəyişikliyindən narazıların, eləcə də işdən çıxarılan İstedadlı uşaqlarla iş şöbəsinin əməkdaşı Fimar Hacıyevanın, müddətsiz müqavilədən birillik müqaviləyə keçirilməklə razılaşmayanların çoxsaylı şikayətlərinə cavablar Təhsil institutundan gəlir? Özü də direktor səlahiyyətlərinin icraçısı E.Əliyevin imzasıyla deyil, direktor müavini F.Qarayevin, şöbə müdiri L.Əsədovanın imzası ilə. Cavab ən aşağı qurumdan gələcəksə, ən yuxarı orqana şikayət etməyin nə anlamı? Bütün sualların cavab açarı ETN-dədir. İnsan hüquqlarını, əmək hüquqlarını pozanların arxasında onlar durur. Və məhz nazirliyin ciddi səyi ilə bütün şikayətlər zərərsizləşdirilir. Əmrullayev-Bayramov- Cabbarov-piramida belə qurulub.
Struktur dəyişikliyində işdən çıxarılan F.Hacıyevanın bildirdiyinə görə, təhsil sahəsində çalışdığı 16 il ərzində onu qanunsuz olaraq iki dəfə işdən çıxarıb təkrar bərpa ediblər, bu üçüncüsüdür. İstedadlı uşaqlarla iş şöbəsinin xanım əməkdaşı 2017-ci ildə müstəqil qurum kimi yaradılan İstedadlı uşaqlarla iş mərkəzindən qanunsuz olaraq işdən çıxarıldıqdan sonra prezident İlham Əliyevə şikayət edərək işə bərpa olunduğunu, əmək kitabçasına yazılan əmrin dəyişdirildiyini, bir müddət sonra həmin mərkəzin fəaliyyətə başlamadan ləğv edildiyini bildirir. Onun sözlərinə görə mərkəzin yaradılması ideyası ETN naziri E.Əmrullayevlə direktor müavini F.Qarayevə məxsusdur. İlkin versiyada müstəqil mərkəzin ayrıca yeddimərtəbəli binasının olacağı, Azərbaycanın bütün rayonlarından istedadlı uşaqların ora toplanıb xüsusi rejimli məktəbdə yüksək ixtisaslı yerli və xarici mütəxəssislərdən dərs alacağı, elə orada da yaşayacağı nəzərdə tutulurdu. Olmadı. 2019-cu il yanvarın 16-da mərkəz prezident fərmanı ilə ləğv edildi. Onlar böyük ümidlərlə, qanunsuz əsaslarla yaratdıqları İstedadlı uşaqlarla iş mərkəzinin F.Hacıyevanın şikayətlərindən sonra ləğv edildiyini düşünürlər. Gözləntilərinin doğrulmamasının səbəbi özləri olduğunu-mərkəz yaradılarkən əyri yollarla irəliləmələrini, maddi maraqlar çərçivəsində sərfəli olan mərkəzi yaratmaq üçün UBTR məktəbini ləğv etdirib onlarla insanı işsiz qoymalarını, orta məktəblər üçün kadrlar hazırlayan, 1934-cü ildən fəaliyyətdə olan yeganə təhsil ocağını bağlatdırmaqla UBT rəhbərlərini təhsildən, təlimdən məhrum etdiklərini, mərkəzin işçilərini üç ay əvvəlki taixlə işdən çıxarıb təkrar işə bərpa etməklə görünməmiş pozuntuya imza atdıqlarını, mərkəzin möhürünü direktorun deyil, nazirliyin sıravi işçisi Anar Mirzəzadənin gəzdirməsini, o möhürü şəxsi əşyaya çevirmələrini və digər qaranlıq işləri unudublar deyəsən. F.Hacıyevanın iddia etdiyinə görə , indi işdən çıxrılmasının səbəbi Əmrullayev-Qarayev cütlüyünün və onların “işverəni” T.Alışovun birgə əməlidir. Çünki bu cütlük Təhsil institutunda struktur dəyişikliyi adıyla sinələrində yara kimi qalan İstedadlı uşaqlarla iş mərkəzini yenidən yaradıblar. Bu dəfə Təhsil institutunun nəzdində. Ona görə ki, bu dəfə mərkəzi ləğv etmək səlahiyyəti prezidentdə olmasın. Təsəvvür edək, mərkəz yaradılır, prezident onu ləğv edir, nazir bu dəfə öz səlahiyyəti daxilində mərkəzi yenidən yaradır. Gizli, diqqət çəkmədən. Dövlət qurumunun daxilində bir növ özəl şirkət kimi. Ah, bu qara-para!
Təhsil institutunda “qara para”nın əsas üç gəliş yolu var-istedadlı uşaqlar (F.Qarayev-T.Alışov), layihələr (E.Əliyev, müavinləri, şöbə müdirləri), təlimlər (N.Mehdiyeva və A. Həsənov). İstedadlı uşaqlarla iş şöbəsinin 11 əməkdaşından 9-u eyni adlı mərkəzə keçirilmiş, F.Qarayevin himayəsi və T.Alışovun “işgüzarlığı” ilə F.Hacıyeva ixtisar edilmişdir. Şikayətçinin fikrincə, T.Alışovun işgüzarlığının arxasında xanım əməkdaşa göndərməli olduğu özəl səs yazısını səhvən F.Hacıyevaya göndərməsinin qorxusu durur. Bu səs yazısı ilə biz də tanışıq. Belə bir şəxsə şöbə müdirliyi, müvəqqəti də olsa mərkəz idarəçiliyi tapşırmaq Təhsil insitutundakı mənəvi-əxlaqi durumun səviyyəsini açıq şəkildə ortaya qoyur. Özəl durumuyla T.Alışovdan öndə gələn A. Həsənov da var, ondan sonra gələn R. Lətifov da, digərləri də. Vəzifəli şəxslərin gənc xanımlara (hələlik onların adını çəkmək istəmirik-eləcə anyalar, sonyalar, tanyalar deyək) münasibət, ailəli insanlar arasında özəl münasibətlər-təhsilin mayakı olası Təhsil institutunun cəmiyyətə göstərdiyi nümunə budur.
Beləliklə, iddialara görə beş il qabaq prezidentin ləğv etdiyi mərkəzi E.Əmrullayev yenidən yaradıb, F.Qarayevi məhz bunun üçün Təhsil institutuna göndərib, qanunsuz əməllərin şahidi olan F.Hacıyeva işdən çıxarılıb. Göründüyü kimi, 2017-ci ildəki ləğvetmələrin, 2024-dəki struktur dəyişikliyinin özəyində İstedadlı uşaqlarla iş mərkəzinin yaradılması durur. Uğurlu biznesdir!
Təhsil institutu özəl müəssisə kimi idarə olunur. Bura qohum, ailə institutudur. Bildiyimiz qədər nazirin xanımı işlədiyi məktəbdə söz sahibidir. Türklər demiş, acı təcrübə, kötü nəticə! Nazirə baxırlar, özlərini oda yaxırlar! Siyahı uzundur. Ciddi dövlət qurumunu ailə şirkətinə çevirmək… Özünü MDPİM-in sahibi kimi aparan, rəsmi vəzifəsi mütəxəssis, özü təsərrufat müdiri olan T.Quliyevlə həyat yoldaşı, keçmiş direktorların və onların müavinlərinin doğmaları, hətta birinin natamam orta təhsilli qardaşı, indiki direktorun yaxınları, ETN-in sektor müdiri Anar Mirzəzadənin həyat yoldaşı, qardaşı, qardaşı arvadı, ana-qız, ana-qız-bacı, ata-oğul, əmi-qardaşoğlu, arvadının nəyi, ərinin kimciyəzi… bəli, siyahı yetərincə uzundur. Təhsil institutunun nəzdindəki beş mərkəzin hər birinin öz qohumluq siyahısı var. Günah bu insanlarda deyil, Azərbaycan təhsilinin nizamlayıcısı olaraq nəzərdə tutulan qurumu bazara çevirənlərdədir. Yeri gəlmişkən, struktur dəyişikliyində bu insanların, eləcə də tapşırıqla, rüşvətlə işə düzələn şəxslərin hamısı burulğandan kənarda qalıb. Onların “qoruyucu mələkləri”-pul ortaqları, qohumları, sevgililəri var. Onlar əlavə pul yazılsın, konvertdə pul alsınlar deyə hətta şənbə-bazar da işdə olurlar. Bir xanım şöbə müdirini işdən çıxarmaq üçün şöbəsinin adını dəyişirlər, amma onu işdən çıxara bilmirlər. Direktor səlahiyyətlərinin icraçısı E.Əliyev “heç kimə güzəşt edilməyəcək”-deyir, amma xanım şöbə müdirinin qarşısında susmalı olur, onu təkrar öz yernə qaytarır. Ayrı-seçkiliyin, hasqızlığın buynuzu olmur ki…
Gözdən-könüldən uzaqda korrupsiya yuvası. Və bu yuvada müəllimləri imtahan edirlər, onları layihələrə cəlb edirlər, təlim keçirlər. Təlimlərin böyük əksəriyyətinin görüntü, pul qazanmaq üçün və nə qədər səmərəsiz olduğu adlarından bəllidir. Təhsil institutunda təlim yarışına çıxıblar. İldə minlərlə müəllimə “çöpə at “sertifikatlar verilir-pul silməyə yer olsun deyə. Ağası “gülüm” olanın başına külüm olar. Atalar deyib deyə biz də deyirik. “Gülümlər” o zaman da varmış demək.
A.Türkoğlu